Tanzimat Edebiyatı’nın güçlü kalemlerinden Halid Ziya UŞAKLIGİL’den roman türünde bir eser : Ferdi ve Şürekası (Ferdi ve Ortakları). Kitap oldukça ilginç bir konu üzerine bina edilmiş. Yazar buna parallel olarak da enine boyuna değerlendirmeler yapmış konu ile ilgili. Ferdi ve Ortakları şirketinde çalışan İsmail Tayfur romanın baş kişisi olarak sunuluyor okuyucuya. Genç, yakışıklı, çalışkan, başarılı ve geleceği parlak iken Ferdi ve Ortakları’nda çalışan babasının ölümü üzerine hayatı ters yüz olan İsmail Tayfur’un iç dünyasını güzel ve derinlemesine aktaran yazar bunu özellikle Saniha için yapmayı da ihmal etmemiş. Kimsesiz bir çocuk iken sokaktan alınan Saniha ile İsmail Tayfur birlikte büyümenin ötesinde birbirine de aşıktırlar. Ama evlenme planları Ferdi ve Ortakları şirketinin başı olan Ferdi Bey’in kızının, Hacer, İsmail Tayfur’u sevmesi ve evlenmeyi kafasına koyması ile akim kalır. Bir yanda çocukluğundan beri birlikte olduğu, sevdiği, evlenmeyi istediği, belirgin bir güzelliği olmayan, fakir, aşkından başka birşeyini veremeyecek olan Saniha, diğer yanda zengin, güzel, sevgi dolu ve aşkını sunmak isteyen Hacer. Bu zor durumda kalan İsmail Tayfur’a hiçkimse arka çıkmaz ve onun duygularına değer vermez. Bu da genç adamın iç dünyasında çalkalanmalara neden olur. Yazarın burada yaptığı ruh tahlilleri kayda değer. Konuyu işlerken Halid Ziya’nın aşk, sevgi, umut, evlilik, fedakarlık gibi konularda insanların genel eğilimlerini de birer ikişer cümle ile vermeyi de ihmal etmemiş. Özellikle romanda arka planda gibi duran Saniha belki de hikayenin üzerine kurulduğu kilit isim olarak öne çıkıyor. Sevdiği adamın geleceği için kendi sevgisinden vazgeçen Saniha bu noktada öne çıkmaya başlıyor. Nihayetinde erkeğin bu ikilemde kafayı yemesi ve Hacer’in çıkardığı yangın ile trajedi tamamlanıyor. Bir yanda yanan bir zenginlik, diğer yanda ölü bir taze gelin. Verilen mesaj açık : Para ile saadet olmaz.