Atçalı Kel Mehmet İsyanı / Aydın İhtilali (1829-1830)
Yayın Tarihi: 28.05.2004
ISBN: 9789753901932
Dil: TÜRKÇE
Sayfa Sayısı: 160
Cilt Tipi: Karton Kapak
Kağıt Cinsi: Kitap Kağıdı
Boyut: 13.5 x 19.5 cm
Tanıtım Bülteni
"Kel Mehmet faikir bir zeybekti.Genç yaşında dağa çıkmış, daha sonra bir ihtilalin lideri olmuştur.İhtilal diyorum, daha doğrusu ben demiyorum da, ona ait vesikalar Kel Mehmed'in liderlik ettiği Aydın ayaklanmasına "Aydın İhtilai" adını veriyorlar.Kel Mehmed, idaresi altında bulunan yerler halkının malına, canına ve ırzına saygı gösterdi.Gezi hürriyetine engel olmadı.Ahlaksız, zalim ve hırsız memurların amasız düşmanı oldu.Ağır verigler altında inleyen döğülen, hapsedilen ve sürgüne gönderilen halkın koruyuculuğunu yaptı.Onun ileri sürdüğü fikirler,II.Mahmud'un yaptığı yenilik hareketlerinde, tanzimatın ve I.Meşrutiyetin ilanında önemli roller oynadı.Halk, Kel Mehmed'I ileri dürdüğü fikirleri,samimi, ciddi ve adil buldu, onun etrafında toplanıverdi.Aaydın'a bir vali gibi yerleşen Kel Mehmed, eski düzeni kökünden yıktı, kötü idareciler ve ayanlar bulundukları yerlerden kaçtılar.Bu ihtilalde onunla aynı hizada yürüyenler zeybekler, yörükler, şehrin esnaflarıyla alt tabakadan olan halktı."
Türkiyede herkez bir çok efe adı bilir(Çakırcalı, yörük Ali, Demirci Mehmet vb.) Ama Atçalıyı çok azımız bilir ve tanır. Oysa Atçalı Efeler içinde en önemli Efelerden birisi ve hatta birincisidir. Bunun sebebi Atçalı sadece haksızlığa karşı isyan etmek ve ezilen halkın koruyucusu olmakla kalmamış İnsafsız yöneticilerin düzelmeyeceğini anlayınca Yönetime bizzat el koymuş ve adaleti sağlamıştır. Kendisi sadece bir isyancı değil bir devrimcidir bu sebeple. Hem de bu hareket sadece aydın ile sınırlı değil Kütahya, İzmir, Denizli, Manisa illerinin de bir kısmını içine alan epey geniş bir kitleye yayılan bir harekettir. Peki ne istiyordu ATÇALI KEL MEHMET EFE;1. Tüm emeği ve tarlaları, bahçeleri, hayvanları çeşitli yollarla ele geçirilen köylülerin üzerindeki baskının dizginlenmesi,2. Ağa , bey v tefeci kapılarında karın tokluğuna ırgat , yarıcı haline getirilen halkın durumunun düzeltilmesi3. Serbest ticaret ve tarımın korunması4. Toplumsal güvenlik ortamının yaratılması , gezi hürriyetinin sağlanması , dirlik ve düzenliğin sağlam temeller üzerine oturtulması,5. Adaletsizliğe yol açan kanunların değiştirilerek daha eşitlikçi kanunların yapılması,6. Yıllarca sürerek insanları bitirip tüketen , üretimden koparan , ocakları söndüren , osmanlı dönemi boyunca anadolu halkının başının belası olmuş askerlik angaryasının yeni esaslara bağlanmasıdır. İşte bütün bunların sağlanmasını. Yani halkın insan gibi yaşamasını istiyordu. Burdaki olay, sadece bir isyan hareketi değil , bir ihtilal hareketidir.Bu Osmanlı kaynaklarınca da kabul edilmiştir. Peki biz neden Atçalı’yı tanımıyoruz? Çünkü Atçalı gibi Devrimcilerin tanınmasından ziyade unutulması daha çok kişinin işine geliyor. Atçalı için şunu da söyleyebiliriz :O, döneminin zapatistasıydı… ”Tarih umusuzda olsa hakkı sonuna kadar savunan ve haksızların safına geçmeyi reddeden kişilerle doludur ki, onlar gerçek insanlardır.İnsan gibi yaşamışlardır ve savaşları yitirseler de insan onurunu koruma savaşını kazanmışlardır.” İlhan SELÇUKTürkiyedeki direniş tarihi açısından mutlaka okunması gereken bir kitap, bilinmesi gereken bir konu…
Kitap Yorumları - (1 Yorum)
Türkiyede herkez bir çok efe adı bilir(Çakırcalı, yörük Ali, Demirci Mehmet vb.) Ama Atçalıyı çok azımız bilir ve tanır. Oysa Atçalı Efeler içinde en önemli Efelerden birisi ve hatta birincisidir. Bunun sebebi Atçalı sadece haksızlığa karşı isyan etmek ve ezilen halkın koruyucusu olmakla kalmamış İnsafsız yöneticilerin düzelmeyeceğini anlayınca Yönetime bizzat el koymuş ve adaleti sağlamıştır. Kendisi sadece bir isyancı değil bir devrimcidir bu sebeple. Hem de bu hareket sadece aydın ile sınırlı değil Kütahya, İzmir, Denizli, Manisa illerinin de bir kısmını içine alan epey geniş bir kitleye yayılan bir harekettir. Peki ne istiyordu ATÇALI KEL MEHMET EFE;1. Tüm emeği ve tarlaları, bahçeleri, hayvanları çeşitli yollarla ele geçirilen köylülerin üzerindeki baskının dizginlenmesi,2. Ağa , bey v tefeci kapılarında karın tokluğuna ırgat , yarıcı haline getirilen halkın durumunun düzeltilmesi3. Serbest ticaret ve tarımın korunması4. Toplumsal güvenlik ortamının yaratılması , gezi hürriyetinin sağlanması , dirlik ve düzenliğin sağlam temeller üzerine oturtulması,5. Adaletsizliğe yol açan kanunların değiştirilerek daha eşitlikçi kanunların yapılması,6. Yıllarca sürerek insanları bitirip tüketen , üretimden koparan , ocakları söndüren , osmanlı dönemi boyunca anadolu halkının başının belası olmuş askerlik angaryasının yeni esaslara bağlanmasıdır. İşte bütün bunların sağlanmasını. Yani halkın insan gibi yaşamasını istiyordu. Burdaki olay, sadece bir isyan hareketi değil , bir ihtilal hareketidir.Bu Osmanlı kaynaklarınca da kabul edilmiştir. Peki biz neden Atçalı’yı tanımıyoruz? Çünkü Atçalı gibi Devrimcilerin tanınmasından ziyade unutulması daha çok kişinin işine geliyor. Atçalı için şunu da söyleyebiliriz :O, döneminin zapatistasıydı… ”Tarih umusuzda olsa hakkı sonuna kadar savunan ve haksızların safına geçmeyi reddeden kişilerle doludur ki, onlar gerçek insanlardır.İnsan gibi yaşamışlardır ve savaşları yitirseler de insan onurunu koruma savaşını kazanmışlardır.” İlhan SELÇUKTürkiyedeki direniş tarihi açısından mutlaka okunması gereken bir kitap, bilinmesi gereken bir konu…