Savaş ekonomisi sayesinde güçlü bir devletken, hasımlarının gelişmesini geç farkedip, ayak uyduramayan Osmanlı Cihan Devleti, giderek zayıflamıştır. Gerilemenin farkına varılması ile yapılan düzenlemelerin askerî alanı merkeze alması yeterli olmamış, sürekli gerilemenin ekonomiye yüklediği ağır yük Osmanlı’nın gücünü sürekli eritmiştir. Halkının yarısından fazlasına yakını gayrimüslim olan koca Cihan Devleti Batılı devletlerin sürekli müdahalelerine açık hâle gelmiştir. Her geçen gün topraklarını kaybeden ve için için kaynatılan bir kazan gibidir Mülkü Osman. İyi niyetli kahramanı çoktur ancak güçleri yetmez. Ne kanları ile suladıkları büyük coğrafyada, Müslüman dindaşlarının sırt çevirmesine ne de kardeş bildikleri tebalarının ihanetlerine engel olamazlar. Dün Allah için kanlarıyla suladıkları fiziki devlet sınırları, günümüzde küçülmesine rağmen psikolojik sınırlarını hâlâ korumakta ve Türk kanına susamışlığı artmaktadır.