Afrika’daki Türk varlığı, ilk Müslüman Türk devleti olan Tolunoğulları Devleti’nin dokuzuncu yüzyılda Mısır'da kurulmasıyla başlar. Türkler'in Afrika’da kurduğu ilk bağımsız devlet olan Tolunoğulları Devleti, kayıtlarda Fil Emarat’ul Türkiyya et Tuluniyun diye geçer. Akabinde Afrika’da tarih sahnesinde görülen başka bir teşekkül olan Memlûkler, Kıpçak Türklerinin diğer bazı Kafkas kavimleriyle Kuzey Afrika’da kurduğu askeri aristokrasisi olan bir devletdir. Kâhire merkezli kurulan bu Türk devletinin dini Sünni İslam ve halkının büyük bir kısmını Araplar oluşturmaktaydı. Arapça kaynaklarda adı sıklıkla Ed-Devlet’üt-Türkiyye olarak kaydedilmiştir. Afrika'daki son Türk devleti olan Osmanlı İmparatorluğu ise on altıncı yüzyılın başlarında mezkur coğrafyayla münasebetlerini geliştirmiştir.Afrika kıtasının Osmanlı Devleti ile olan münasebetleri 1517 yılında Yavuz Sultan Selim'in Mısır seferiyle başlar. Bu tarihten önce Tolunoğulları ve Memlükler gibi Kuzey Afrika'da bir Türk unsuru bulunmuş olsa da o dönemden Osmanlı Devlet arşivlerine yansıyan ciddi kaynaklardan mahrumuz. Bununla birlikte son büyük İslam devleti olan Devlet-i Osmaniye'den elimizde kalan muazzam tarihi arşiv malzemesi, sadece mütehassıslarına ufuklar açmakla kalmayıp Afrika tarihinin Osmanlı arşivi olmadan yazılmasının pek mümkün olmayacağını da gözler önüne sermiştir. Günümüzde Afrika kıtasında çok küçük toprak parçasına sahip devletlerle Osmanlı Hükümeti arasında geçen yazışmalar ise Osmanlı Devleti'nin Afrika'nın her bir bucağındaki emirliklerle dahi münasebetler geliştirdiğini ortaya koyar. (Önsözden) Halim Gençoğlu'nun büyük özveriyle hazırladığı ve alanında önemli bir boşluğu dolduracağına inandığımız "Türk Arşiv Kaynaklarında Türkiye-Afrika" adlı çalışma, Türkçe ve İngilizce olarak hazırlanmış olup 466 sayfa, A4 ölçülerinde ve renkli olarak okurun ilgisine sunuldu.
Kitap Yorumları - (0 Yorum)