Hz. Mevlânâ’dan sonra, o’nun neslinden gelenler, o’nun peşinden gidenler, o’nun yolunda olanlar, bu büyük mutasavvıfın yaşantısını, fikirlerini ve semâını örnek almışlar, bunları kurallara bağlayıp kurumlaştırmışlardır. Mevlevîlik de böylece doğmuştur. Hz. Mevlânâ’dan sonra, o’nun feyziyle yaşayan, o’nun meş’alesini taşıyan asil nesli, başta büyük oğlu Sultan Veled olmak üzere, kendi neslinden gelen, Mevlânâ’ya gönül veren nice mevlevî büyükleri ve mevlevî muhibleri bu nur şelâlesini havuzlamışlar, birtakım kurallar altına almışlar, Mevlânâ mefkûresini zevâlsiz bir gelenek haline getirmişler; Mevlevîlerin yaşantısını, tekke hayatını, özellikle de semâını “Âdâb” denilen bir takım ciddî kayıt ve kurallarla çerçevelemiş, yerli yerine oturtmuşlardır. H. Hüseyin Top, Mevlevî Usûl ve Âdâbı kitabında Hz. Mevlânâ’nın insanlık âlemine bir mutluluk reçetesi halinde takdim ettiği Mevleviliğin ana kurallarını, bu kutlu yolun kilometre taşlarını, yöntemini, usûl ve âdâbını belirlemeye çalışmıştır. Kur'ân'da emrolunan namaz, oruç, hac gibi ibadetlerle bunlara ilaveten Hz. Mevlânâ’nın yapılmasının vuslat yolunda kula hız kazandıracağını, kalpleri cilalayıp ruhları yücelteceğini ifade ettiği evrad, semâ gibi zikir şekillerini izah etmiştir. Ayrıca Makam Çelebilerinin kısa hayat hikâyeleri ve bu yolda verdikleri hizmetleri bir bölüm halinde ele almış, 'Mevlevi Terimleri'ni alfabetik bir sırayla yayına hazırlamıştır.
Mevleviliği tüm detaylarıyla anlaşılır bir şekilde tanıtan, tarihsel gelişimini aktaran güzel bir eser. Şimdilerde turist karşılarken, açılış yaparken, hatta sabah programlarında semazenlik yapanların ve onları izleyenlerin okumasını şiddetle tavsie ediyorum. Gerçek sema’nın nasıl bir aşkla yapıldığını, her hareketin ne büyük anlamlar gizlediğini, ne kadar ciddi kuralları olduğunu belki anlarlar.
Karşılaştırma yapılamayacak kadar benzersiz bir eser. Kelime oyunu veya mecaz değil, lafzına uygun bir cümle. Mevlevilik konusunda eser yazabilecek çok az insan kaldığı için kıymetli bir eser. Kitap araştırmacıların dışında Mevleviler için bir kaynak eser ama onlarda pek azlar.
Mevlevîlik, dünyada en çok bilinen Türk tarikatıdır, dersek sanırım fazla abartmış olmayız. Bu tarikat ve kurucusu Mevlana, her zaman ve her yerde dikkat çekmiş ve incelenmiştir. Her tarikatın olduğu gibi bu tarikatın âdâb ve erkânını anlatan eser sayısı oldukça azdı. Bu konuda şimdiye kadar Latin harfleriyle yazılmış derli toplu tek kitap merhum Abdülbaki Gölpınarlı’nın “Mevlevî Adâb ve Erkânı” (İstanbul 1963) isimli eseriydi. Çeşitli kitapların içinde Mevlevî erkânı hakkında bilgi veren eserler olmakla birlikte başlı başına yukarıda ismi geçen eserden başka ciddi bir başvuru kaynağı yok idi. H. Hüseyin Top’un “Mevlevî Usûl ve Adâbı” (Ötüken Yayınları-2001), Gölpınarlı’dan sonra sahada yazılan tek eser. Esere takriz mahiyetinde nefis bir takdim yazısı kaleme alan Ahmet Güner Sayar, Gölpınarlı’nın Mevlevi âdâb ve erkânına dair bir kitabı olduğunu ve bu eserin üstâdın diğer eserlerine göre ikinci planda kaldığını ve üzerinde çalışılması gerektiğini, bu bakımdan Hüseyin Top’un bu eserinin ilkini tamamlayıp ve daha da ileriye götüreceğini söyleyerek bir nevi eserin yazılma sebebini açıklamaktadır. Yazar da, önsözde, eserini hazırlarken Gölpınarlı’nın eserini kaynak olarak aldığını belirtmektedir. Kendince yaptığı bazı düzenlemelerle, yazarın, şeyhi Midhad Baharî Beytur’dan ve yol büyüklerinden edindiği bilgileri esas alarak ve günümüz uygulamalarını da göz önünde bulundurarak eserini yazdığını söylemektedir. Bize göre de eseri önemli hale getiren bu durumdur. Kitabın yazarı, daha önce Mevlana’nın 21. kuşak torunu M. Bakır Çelebi’nin emriyle Mevlevî Evrâd-ı Şerîfesi’ni Arapça’dan Türkçe’ye tercüme etmişti. Bu çalışmasını da, yol büyüğü Faruk Hemden Çelebi’nin isteğiyle yazdığını söylüyor. O, aynı zamanda bir Mevlevî dedesi. Bu özelliği ise, bu eserin değerini tartışılmaz hale getiriyor. En yetkili ve ehil birisi tarafından en doğrusunu öğrenmek isteyenler için başvuru kitabı olacak mahiyette bir eser olduğunu söyleyebiliriz. yenişafak
Kitap Yorumları - (5 Yorum)
Bitirme ödevim için yararlandım. Çok öğretici güzel bir eser.
Eserin sonunda H. Hüseyin Top’un icazeti de yer almakta. Bir mevlevinin kalemiyle yazılmış olması eseri daha değerli kılıyor…
Mevleviliği tüm detaylarıyla anlaşılır bir şekilde tanıtan, tarihsel gelişimini aktaran güzel bir eser. Şimdilerde turist karşılarken, açılış yaparken, hatta sabah programlarında semazenlik yapanların ve onları izleyenlerin okumasını şiddetle tavsie ediyorum. Gerçek sema’nın nasıl bir aşkla yapıldığını, her hareketin ne büyük anlamlar gizlediğini, ne kadar ciddi kuralları olduğunu belki anlarlar.
Karşılaştırma yapılamayacak kadar benzersiz bir eser. Kelime oyunu veya mecaz değil, lafzına uygun bir cümle. Mevlevilik konusunda eser yazabilecek çok az insan kaldığı için kıymetli bir eser. Kitap araştırmacıların dışında Mevleviler için bir kaynak eser ama onlarda pek azlar.
Mevlevîlik, dünyada en çok bilinen Türk tarikatıdır, dersek sanırım fazla abartmış olmayız. Bu tarikat ve kurucusu Mevlana, her zaman ve her yerde dikkat çekmiş ve incelenmiştir. Her tarikatın olduğu gibi bu tarikatın âdâb ve erkânını anlatan eser sayısı oldukça azdı. Bu konuda şimdiye kadar Latin harfleriyle yazılmış derli toplu tek kitap merhum Abdülbaki Gölpınarlı’nın “Mevlevî Adâb ve Erkânı” (İstanbul 1963) isimli eseriydi. Çeşitli kitapların içinde Mevlevî erkânı hakkında bilgi veren eserler olmakla birlikte başlı başına yukarıda ismi geçen eserden başka ciddi bir başvuru kaynağı yok idi. H. Hüseyin Top’un “Mevlevî Usûl ve Adâbı” (Ötüken Yayınları-2001), Gölpınarlı’dan sonra sahada yazılan tek eser. Esere takriz mahiyetinde nefis bir takdim yazısı kaleme alan Ahmet Güner Sayar, Gölpınarlı’nın Mevlevi âdâb ve erkânına dair bir kitabı olduğunu ve bu eserin üstâdın diğer eserlerine göre ikinci planda kaldığını ve üzerinde çalışılması gerektiğini, bu bakımdan Hüseyin Top’un bu eserinin ilkini tamamlayıp ve daha da ileriye götüreceğini söyleyerek bir nevi eserin yazılma sebebini açıklamaktadır. Yazar da, önsözde, eserini hazırlarken Gölpınarlı’nın eserini kaynak olarak aldığını belirtmektedir. Kendince yaptığı bazı düzenlemelerle, yazarın, şeyhi Midhad Baharî Beytur’dan ve yol büyüklerinden edindiği bilgileri esas alarak ve günümüz uygulamalarını da göz önünde bulundurarak eserini yazdığını söylemektedir. Bize göre de eseri önemli hale getiren bu durumdur. Kitabın yazarı, daha önce Mevlana’nın 21. kuşak torunu M. Bakır Çelebi’nin emriyle Mevlevî Evrâd-ı Şerîfesi’ni Arapça’dan Türkçe’ye tercüme etmişti. Bu çalışmasını da, yol büyüğü Faruk Hemden Çelebi’nin isteğiyle yazdığını söylüyor. O, aynı zamanda bir Mevlevî dedesi. Bu özelliği ise, bu eserin değerini tartışılmaz hale getiriyor. En yetkili ve ehil birisi tarafından en doğrusunu öğrenmek isteyenler için başvuru kitabı olacak mahiyette bir eser olduğunu söyleyebiliriz. yenişafak